Avrupa Futbol Federasyonları Birliği (UEFA) Türkiye-Avusturya maçındaki gol sevinci nedeniyle Merih Demiral hakkında soruşturma başlattı. Demiral, attığı ikinci golden sonra bozkurt işareti yapmıştı.

UEFA, soruşturmanın “uygunsuz davranış” iddiasıyla başlatıldığını duyuruldu.

Yapılan açıklamada, soruşturmanın UEFA Disiplin Yönetmeliği’nin 31(4) maddesi uyarınca açıldığı belirtildi.

Söz konusu madde futbol sahalarında “siyasi, ideolojik, dini veya ırksal propaganda içeren her türlü davranışı” yasaklıyor.

Karar sonrası gözler Cumartesi günü oynanacak Türkiye-Hollanda maçı öncesi Demiral’ın ceza alıp almayacağı çevrildi. UEFA Disiplin Yönetmeliği’nin 31(4) maddesi maddesine göre; Demiral’a sadece para cezası verilmesi ya da 1 ila 4 maç ceza sahalardan men kararı alınması gündemde.

“UEFA’nın Kültürel İfadeleri Kısıtlayan Tutumu: İfade Özgürlüğü ve Kültürel Çeşitlilik Tehlikede!”

İfade ÖzgürlüğüTehlikede

Futbol, dünyanın her köşesinden insanları bir araya getiren, kültürel farklılıkları ve çeşitliliği kutlayan bir spor olarak kabul edilir. Bu bağlamda, futbol sahalarında sporcuların kültürel kimliklerini ifade etmeleri önemlidir. Merih Demiral’ın yaptığı “bozkurt işareti”, Türk kültüründe önemli bir sembol olarak kabul edilir ve milli gururun bir ifadesi olarak değerlendirilebilir.

UEFA’nın bu tür kültürel ifadeleri sınırlayan veya yasaklayan bir tutum içine girmesi, ifade özgürlüğüne ve kültürel çeşitliliğe zarar verebilecek bir algı yaratır. Sporcuların maç sırasında kültürel semboller veya işaretler kullanmaları, siyasi veya ayrımcı bir mesaj taşımadığı sürece doğal bir haktır ve bu hakkın kısıtlanması, sporun evrensel niteliğine aykırı düşebilir.

Üstelik, UEFA‘nın Disiplin Yönetmeliği’nde belirtilen “siyasi, ideolojik, dini veya ırksal propaganda içeren davranışlar” kısıtlaması, belirsizlik ve yoruma açık olabilir. Bu tür kısıtlamaların nasıl uygulandığı ve hangi ölçütlerin gözetildiği konusunda daha şeffaf ve tutarlı olunması gereklidir.

Futbol sahaları, sporcuların yeteneklerini sergileyebilecekleri, farklı kültürel ifadeleri paylaşabilecekleri ve insanların bir araya gelerek barış içinde rekabet edebilecekleri bir alan olmalıdır. Kültürel çeşitliliği ve hoşgörüyü teşvik eden bir ortamda, futbolun sınırları belirleyen kuralların bu değerlere uygun şekilde oluşturulması önemlidir.

Merih Demiral’ın “bozkurt işareti” yapmasıyla başlayan bu tartışma, sadece bir spor olayının ötesinde, kültürel ifade özgürlüğü ve futbolun evrenselliği gibi önemli konuları da içermektedir. UEFA’nın bu tür durumları nasıl ele aldığı ve ilerleyen süreçte nasıl bir tutum sergileyeceği, spor dünyasının ve kültürel çeşitliliğin geleceği açısından dikkatle izlenmelidir.

Bozkurt işareti neden gündem oldu?

Euro 2024 son 16 karşılaşmalarında Türkiye Avusturya’yı 2-1 mağlup ederek çeyrek finalde Hollanda’nın rakibi oldu. Karşılaşmada iki gol atarak yıldızlaşan Merih Demiral’a maçın ardından yaptığı “bozkurt” işareti nedeniyle soruşturma davası açıldı. Peki, Bozkurt işareti anlamı nedir? Bozkurt işareti neden gündem oldu? Bozkurt işareti nasıl ortaya çıktı? Bozkurt işareti tarihi…

BOZKURT İŞARETİ NEDİR?

Bozkurt işareti, Türk milliyetçileri tarafından kullanılan sembolik bir el işaretidir. Bu işaret, Türk mitolojisindeki Bozkurt sembolünden esinlenmiştir ve genellikle Türk milliyetçiliğinin ve Türkçülüğün bir sembolü olarak kullanılır.

Bozkurt işareti yapmak için sağ elin başparmağı ile serçe parmağı kaldırılır ve diğer üç parmak avuç içine doğru bükülür. Bu işaret, kurt başını andırır ve özellikle milliyetçi ve ülkücü hareketlerde yaygın olarak kullanılır.

Bozkurt işareti, özellikle Milliyetçi Hareket Partisi (MHP) ve Ülkü Ocakları gibi milliyetçi gruplar tarafından mitinglerde, gösterilerde ve toplu etkinliklerde sıkça kullanılmaktadır. Bu işaret, Türk milletinin bağımsızlık ve özgürlük mücadelesini simgeler ve Türk milliyetçiliği ideolojisinin bir parçasıdır.

BOZKURT İŞARETİNİN TARİHİ

Bozkurt, Türk, Moğol ve Altay mitolojisinde kutsal hayvan ve ulusal sembol. Boskord ve Pusgurt olarak da söylenir. Bozkaskır, Çalkurd sözcükleri yine aynı anlama gelir. Moğollar, Börteçine (Börteşına, Börtöşono) derler. Gökkurt veya Gökbörü, Kökbörü betimlemesi de yine niteleyici olarak kullanılır.

Bozkurt işareti yol gösterici, kutlu kurt, tüm Türk ve Moğol boylarının ortak ongunudur. Bazı Türk ve Moğol boyları, soylarının bu kutlu varlıktan türediğine inanırlar. Çoğu zaman soyun bir kolu Gökkurt’tan, diğer kolu ise Gökgeyik’den gelmektedir. Kurt sürülerinin başında bulunup idare eden kurtlara da Gökkurt denilir. Kaskır ve Börü kelimeleri de değişik lehçe ve şivelerde kurt demektir. Bozkurt gökyüzünü temsil eder. Alageyik ise yeryüzünün simgesidir. Göktürklerin gök (mavi) bayraklarında kurtbaşı resmi vardır. Savaşçılığı ve savaş ruhunu, özgürlüğü, hızı, doğayı ve aklı, sahayı okuyabilme gücünü temsil eder.

Tarihi araştırmalarda bu sembolün Türklere budist kültüründen geçtiği yazılmaktadır. Bu sembol Türk hakanları tarafından başarı anlamına gelen bir zafer işaretidir. Batıya göç eden, Hun, kıpçak, Peçenek Türkleri aynı zamanda bu işareti Soy belirtir olarak yani “Ben Türküm” manasında da kullanmışlardır.

TÜRK SİYASETİNDE BOZKURT İŞARETİNİN KULLANIMI

Bozkurt işareti’nin 1991 Sovyetler Birliği’nin yıkılmasından sonra Bakü’de Ebulfeyz Elçibey’in düzenlediği mitingde bir milyon insanın Milliyetçi Hareket’in sembol ismi Alparslan Türkeş’i “Bozkurt” işaretiyle selamlamasıyla Türk siyasetinde milliyetçi kesim tarafından kullanılmaya başlandı.

BOZKURT İŞARETİ AVUSTURYA’DA YASAKLANMIŞTI

Avusturya’da Aralık 2018’de Meclis’te kabul edilen sembol yasası, yasalaşma sürecini tamamlayarak, 1 Mart 2019 itibariyle yürürlüğe girdi. Ülkede 2015’te DEAŞ ve El Kaide gibi terör örgütlerinin propagandalarını önlemek amacıyla hayata geçirilen sembol yasası, Müslüman Kardeşler, HAMAS, Lübnan’daki Hizbullah’ın askeri kanadı, terör örgütü PKK, Hırvat milliyetçi USTAŞA gibi gruplara ait sembol ve işaretler de dahil edilerek genişletildi.

Yasa kapsamında bu gruplara ait yaklaşık 13 flama, sembol ve işaret yasaklanırken, yasaya aykırı davrananlara 4 bin avroya kadar para veya bir ay hapis cezası verilebilecek. Yasağın tekrar edilmesi durumunda 10 bin avro veya 6 hafta hapis cezası öngörülüyor.

Bulundukları ülkelerde yasal çerçevede faaliyetlerini yürüten Müslüman Kardeşler’e ait amblem ve MHP ve Ülkü Ocaklarının kullandığı Bozkurt işaretinin yasaklanması, PKK terör örgütüyle aynı kefeye konulması tepkilere neden olmuştu.