İnsani gelişimdeki eşitsizlik
Thank you for reading this post, don't forget to subscribe!İnsani gelişimdeki eşitsizlik
Ekonomik büyüme sağlayan ülkeler, insanların yaşam standartlarının artırdı ancak bu
büyüme insani gelişmeye katkı sağlamadı. İnsani Gelişme Endeksi, ekonomik unsurların
yanı sıra eğitim, sağlık ve eşitlik gibi sosyal-kültürel faktörleri de etkileyerek bir ülkenin
refahını belirledi. Bu nedenle kalkınma çabalarında ekonomiden çok toplumsal refaha
odaklanıldı. Türkiye, bu süreçte hızlı değişimler gösterdi ama iç eşitsizlikler kalkınma
hedefini olumsuz etkiledi.
Ülkelerin gelişmişlik düzeyini belirlemek için ekonomik unsurlar ile sosyal-kültürel unsurlar
değerlendirildi. Ekonomik unsurlar arasında kişi başına düşen gelir seviyesi, işsizlik oranı,
eğitim ve teknoloji, sosyal kültürel unsurlarda ise eğitim seviyesi, sağlık hizmetleri ile
eşitsizlik yer aldı. Giresun Üniversitesi’nden Doç. Dr. Özgür Kanbir’e ait “Türkiye’de İnsani
Gelişme: İller ve Bölgeler Temelinde Bir Analiz” adlı çalışmada insani gelişim düzeyini
ölçmek için İnsani Gelişim Endeksi kullanıldı.
İnsani gelişmeyi etkileyen eğitimdeki eşitlik, sağlık imkanları, bilgi ve teknolojiye erişim gibi
konularda yaşanan eşitsizlikler, toplumları olumsuz etkiledi ve bu da insanlar arasındaki
uyuma, devlet yönetimine, kurumlar ile güven duygusuna zarar verdi.
Son yıllardaki İnsani Gelişme Raporlarına göre Türkiye, insani gelişme performansıyla hızlı
değişim gösteren ülkelerin başında yer aldı. Ancak ülke içerisindeki insani gelişmede cinsiyet
temelli eşitsizliklerin olduğu görüldü. Bu eşitsizlikler, Türkiye’nin insani gelişme
performansının tam ve dengeli bir şekilde gerçekleşmesini engelledi.
İnsani gelişmedeki ilerlemelere rağmen insanların eşitsizliğe karşı duyduğu rahatsızlık
toplumda büyük tepkilere yol açtı. İnsanların siyasi özgürlük talepleri, sağlık alanındaki
eşitsizlik, iş istihdamı ve cinsiyet eşitsizliği gibi durumlardan memnun olmamaları tepki
göstermelerine neden oldu. Araştırmada Türkiye’nin batısının yüksek, doğusunun ise orta
insani gelişmişlik düzeyinde olduğu tespit edildi.
İnsani gelişmede Türkiye Ortalaması Üzerinde
Olan İller
Eskişehir
Yalova
Bolu
Ankara
Karabük
Isparta
Kocaeli
(Bilimin Kamusal İletişimi (bil-ki) TÜBİTAK 1001, proje no: 123K063)